صفعہ-16)
حوالیاں دے اشارے (Abbreviations of References )
جندگیناما لکھدیاں ساڈی کوشش رہی ہے کہ اپنے سروت نالو نال پیڑ صفیاں تے دتے جان۔ پر ہیٹھ دتے گرنتھاں دے حوالے بار بار آؤنے نے، اس کرکے اسیں اناں ناواں نوں سنکوچ کے اشاریاں ‘چ دتا ہے۔ سبندھت تھاواں تے اشاریاں نال پستک دا صفعہ نمبر وی دے دتا گیا ہے۔ (اداہرن۔ بالا-203)
سگگس ——– سری گورو گرنتھ صاحب سٹینڈرڈ دمدما بیڑ 1430 انگ۔
بالا ——– جنمساکھی بھائی بالا -سمپادک سریندر سنگھ کوہلی، پنجاب یونیورسٹی چنڈی گڑھ، تیسری ایڈیشن 2010
سوڈھی ——–جنمساکھی سوڈھی مہروان والی بھاگ پہلا ۔ پرکاشک خالصہ کالج امرتسر۔ سال 1969
سوڈھی:2 ——–جنمساکھی سوڈھی مہروان والی بھاگ دوجا (پوتھی ہرجی تے پوتھی چتربھج) । پرکاشک خالصہ کالج امرتسر۔ سال 1969
پراتن ——–پراتن جنمساکھی، بھائی ویر سنگھ ساہت سدن، نوی دلی
بی-40 ——–لیکھک دئیا رام ابرول ۔ انڈیا آفس لائبریری والی ہتھ لکھت۔ نن. پی. بی-40, سمپادک پیار سنگھ، گورو نانک دیوَ یونیورسٹی، امرتسر۔
گیانی ——–گیانی گیان سنگھ جی، تواریخ گورو خالصہ بھاگ پہلا، بھاشا وبھاگ، پنجاب
منی سنگھ ——–گیان رتناولی، بھائی منی سنگھ، سمپادک، جسبیر سنگھ صابر، گورو نانک دیوَ یونیورسٹی، امرتسر
مہما پرکاش ——–مہما پرکاش (وارتک) سمپادک، ڈاکٹر. کلوندر سنگھ، سنگھ بردرج امرتسر۔
گوشٹِ ——–مکے مدینے دی گوشٹِ، ڈاکٹر. کلونت سنگھ، پنجابی یونیورسٹی، پٹیالہ۔
کرپال ——–کرپال سنگھ، جنمساکھی پرمپرا، پنجابی یونیورسٹی، پٹیالہ
کوہلی ——–شرندر شنگہ کھوہل ِ- ٹھرولس وڈ گھرُ ننک، پھنجب ونورسٹے چھہندگرہ
جواہر ——–Surinder Singh Kohli – Travels of Guru Nanak, Panjab University Chandigarh
دیدار ——–گردھام دیدار، شرومنی کمیٹی، امرتسر
سنگریہہ ——–گردھام سنگرہِ، گیانی گیان سنگھ، شرومنی کمیٹی امرتسر
قیصر ——–اقبال قیصر، پاکستان وچ سکھاں دے اتہاسک پوتر استھان، پنجابی تواریخ بورڈ، لاہور
پپپ ——–G Sources on The Life and Teachings of Guru Nanak . Guru Nanak Birth Quincentenary Volume -Punjab Past and Present, Vol. III, 1969, Punjabi University Patiala
دلجیت ——–بابا سری چند، بابا دلجیت سنگھ بیدی، بھاشا وبھاگ پنجاب۔
کھجان سنگھ —————-Khazan Singh History of the Sikh Religion, Language Department, Punjab
ترلوچن ——–Guru Nanak: Founder of Sikhism written by Dr. Trilochan Singh.(Online Edition)
سائیکل یاتری ——–بھائی دھنا سنگھ چہل، پٹیالوی، گرتیرتھ سائیکل یاترا (مارچ 1930 توں جون 1934) سمپادک: چیتن سنگھ۔ پہلی ایڈیشن ستمبر 2016। پرکاشک اوروپن پھنجب شٹہ، انلسلل، وکھ.
اشوک ——–شمشیر سنگھ اشوک، شری گورو نانک دیوَ جی دے گردوارے، شرومنی کمیٹی 1970
بروالا ——–وچھڑے گردھام (گردوارے) – سکھدیو سنگھ بروالا، امرتسر 2004 (شبد جوڑاں اتے عامَ غلطیاں ہون دے باو جود پستک سہائی ہے)
بابر-نامہ ——–bwbrnwmw[ aulQw : The Life of Babur Emperor of Hindustan by Robert Marriott Caldecott (Available at www.google.com/books
فوجا سنگھ ——–Fauja Singh and Kirpal Singh, ATLAS : Travels of Guru Nanak, Punjabi University Patiala
وکی-پیڈیا ——-www.wikipedia.org
اگیانتا ہے -گربانی وچ ‘س’ نوں ‘ش’ کرکے پڑھنا
اج پھر گورو نانک دی پنجابی بولی دی حالت ترس یوگ ہو رہی ہے۔ لوکی دھڑا دھڑ ہندی دے لفظ ورتکے رلا پا رہے ہن۔ ہور تے ہور اج کھدّ سکھاں نے گربانی وی وگاڑ کے پڑھنی شروع کر دتی ہے۔ جویں اج س اکھر نوں ش کرکے پڑھن دا فیشن شروع ہو گیا ہے۔جد کہ اج توں ادھی صدی پہلاں پنجاب دے علاقے وچ ش بولن دا چلن نہی سی۔ ہن وی پنڈاں دے ان پڑھ لوک تے پاکستانی پنجاب وچ لوک س ہی بولدے ہن۔ پر ہندی دے رلے دے اثر صدقہ ہن اچارن گورو سہب والا نہی کر رہے۔لوک س ل ش کرکے پڑ رہے ہن :- ‘دیشی گھیؤ، ست شری اکال، پرشاد، شکر، آشا، شیش، شوبھا، شلوک، شبھچنتک، پشو، ایشر، نشچا،پردیش، اکاش،ادیش، پشتا آدی۔ Œ پرسدھ بھاشا وگیانی ڈاکٹر ہرکیرت سنگھ دی بڑی نگر کھوج ہے کہ اتری بھارت وچ صدی کو پہلاں تک ‘ش’ تے ‘ز’ دیاں دھنیاں بولیاں ہی نہیں سن جاندیاں ۔ اتھوں تک کہ پرانی ہندی (یو.پی، مدھ پردیش آدی وچ وی ش دا اچارن نہیں سی۔ سو گورو سہبان نے گربانی وچ ش ورتیا ہی نہیں۔ اس کرکے سریر ل شریر، آسا نوں آشا، دیسی نوں دیشی، سیتل نوں شیتل، سوم نوں شوم، پرسادِ نوں پرشادِ، سبد نوں شبد، پرگاس نوں پرگاش کرکے اچارناں دھارمک اپرادھ ہے۔ Œ کھوج اپرنت پتہ لگدا ہے کہ اس غلط ریت دا کارن پرسیپل ہربھجن سنگھ دا ٹپلا کھانا ہے۔ انج اناں نے گرمت دی وڈی سیوا کیتی ہے پر اتھے بناں پرمپرا دا دھیان کیتے سجھاء دے دتا سی کہ س ل ش کرکے پڑیا جاوے۔
